Sau cả thập kỷ sống trong mùi hôi thối từ bãi rác lớn nhất Thủ đô, nhiều hộ dân xã Trung Giã đã được tái định cư và thực hiện thủ tục cấp sổ đỏ.
Những ngày này, căn nhà nhỏ của ông Nguyễn Như Oanh (xóm 20, thôn Xuân Bảng, xã Trung Giã, TP Hà Nội) rộn ràng hơn bao giờ hết. Nhiều hộ dân sinh sống trong khu vực bán kính 500m quanh Khu liên hiệp xử lý chất thải Nam Sơn tìm đến để chia sẻ niềm vui khi họ vừa được giao đất tái định cư, hoàn thiện hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) để chuẩn bị chuyển đến nơi ở mới.
“Chúng tôi gọi đây là ngày được giải phóng khỏi bãi rác Nam Sơn. Hơn 20 năm sống trong ô nhiễm, chịu đủ mọi khổ cực, giờ mới thấy tia hy vọng rõ ràng như thế này”, ông Oanh xúc động nói.
Cuối tháng 10.2025, UBND xã Trung Giã đã có giấy mời 10 hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện tái định cư đến làm thủ tục giao đất, phục vụ công tác giải phóng mặt bằng dự án di dân vùng ảnh hưởng môi trường (bán kính 500m).
Trong đó, gia đình ông Nguyễn Như Oanh được giao 200m2 đất tái định cư, bà Lại Thị Thêm được giao 200m2, các hộ Vũ Đình Trường, Vũ Đình Trung… được giao 100m2 đất tái định cư.
Sau đợt đầu tiên, Ban Quản lý dự án đầu tư – hạ tầng xã Trung Giã tiếp tục có giấy mời 28 hộ gia đình, cá nhân họp để thông qua điều kiện, lựa chọn hình thức tái định cư, phục vụ công tác giải phóng mặt bằng dự án di dân vùng ảnh hưởng môi trường kết hợp trồng cây xanh trên địa bàn xã.
“Như vậy, người dân sẽ được đền bù đúng loại đất (đất ở, không áp theo đơn giá đất nông nghiệp); công trình xây dựng được đền bù 100% giá trị; đồng thời được bố trí đất tái định cư phù hợp, đảm bảo điều kiện sống tối thiểu khi di dời. Điều này đã đáp ứng mong mỏi của người dân suốt hơn 20 năm”, ông Oanh nói.
Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn được xây dựng và đi vào hoạt động từ cuối những năm 1990, ban đầu có diện tích khoảng 83ha. Trong 15 năm đầu, dự án ít vấp phải phản ứng từ người dân. Nhưng đến năm 2011, khi thành phố mở rộng khu xử lý thêm 73,73ha với 8 ô chôn lấp mới, khoảng cách giữa bãi rác và nhà dân rút ngắn chỉ còn… 100m.
Ông Oanh kể: “Lúc đầu còn cách bãi rác tới 700m, nhưng khi mở rộng thì nhà tôi chỉ còn cách 100m. Người dân từ đó bỗng dưng trở thành cư dân vùng ô nhiễm, trong bán kính 500m mà không có lối thoát”.
Quy trình xử lý rác lạc hậu, thiếu che chắn khiến môi trường sống của người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Mùi hôi thối nồng nặc, nước rỉ rác thẩm thấu xuống đất, tiếng xe rác ra vào suốt ngày đêm, ánh đèn công suất lớn rọi thẳng vào nhà… là nỗi ám ảnh thường trực suốt nhiều năm của người dân thôn Xuân Bảng.
Trước đó, Báo Lao Động có loạt bài: “Đền bù đất sổ đỏ ở bãi rác Nam Sơn với giá 0 đồng” phản ánh việc người dân vùng ảnh hưởng Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn bức xúc về phương án đền bù, bồi thường, hỗ trợ tái định cư có nhiều điều chưa thỏa đáng.
Theo đó, nhiều gia đình khi nhận được dự thảo Phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ và tái định cư do Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Sóc Sơn lập, bàng hoàng không được hỗ trợ giao đất ở, tái định cư và rất nhiều công trình xây dựng trên đất là 0 đồng và phần đất ở của gia đình bị coi là diện tích đất trồng cây lâu năm không cùng thửa đất ở, cho nên chỉ được bồi thường ở mức 78.000 đồng/m2), không hỗ trợ tái định cư cho các hộ dân.
“Số tiền bồi thường quá ít, không đúng với các quy định của pháp luật, không hỗ trợ tái định cư cho các hộ dân, do vậy chúng tôi không thể di chuyển khỏi khu vực ô nhiễm này”, một hộ dân bức xúc.
