Dậy thì sớm là gì?
Có thể hiểu, tình trạng dậy thì sớm ở trẻ là trẻ em phát triển quá sớm các đặc tính sinh dục thứ phát đánh dấu sự trưởng thành về sinh dục sớm hơn bình thường. Trong đó, trẻ sẽ bị coi là dậy thì sớm nếu xảy ra trước 8 tuổi ở các bé gái (nghĩa là trẻ có kinh nguyệt trước 9,5 – 10 tuổi) và trước 9 tuổi đối với các bé trai.
Hiện nay, tại các bệnh viện lớn mỗi ngày đều đón rất nhiều các gia đình cho con đi khám trẻ dậy thì sớm. Đơn cử là số liệu từ bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM cho hay: Mỗi ngày bệnh viện có thể đón từ 20 – 30 trẻ được cha mẹ cho đi khám dậy thì sớm. Trong số ấy, có đến 6 trẻ phải nhập viện để chẩn đoán và thực hiện các biện pháp can thiệp.
Trẻ dậy thì sớm có phải do uống quá nhiều sữa?
Các cha mẹ có con bị dậy thì sớm thường rất băn khoăn và đặt câu hỏi đối với các bác sĩ rằng: Liệu trẻ bị dậy thì sớm có phải do uống nhiều sữa quá hay không?
Thực tế thì, Tiến sĩ, bác sĩ Huỳnh Thị Vũ Quỳnh, Trưởng khoa Thận Nội tiết, Bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM cho biết: Quan niệm trẻ dậy thì sớm là do uống nhiều sữa quá là sai lầm.
Bởi lẽ, theo thống kê thì tình trạng trẻ dậy thì sớm trung ương – tức là trẻ em dậy thì sớm thực sự có đến 80% là vô căn. Bên cạnh đó, có rất nhiều yếu tố và nguyên nhân khác khiến cho trẻ em có thể mắc phải tình trạng dậy thì sớm có thể là do: do khối u thần kinh trung ương, u tuyến yên, nhiễm trùng thần kinh trung ương, yếu tố di truyền hoặc phơi nhiễm quá mức hormone sinh dục…
Các bác sĩ chuyên khoa khẳng định, sữa có thể liên quan gián tiếp đến dậy thì sớm nếu trẻ đó bị béo phì. Lý giải về điều này, TS.BS Nguyễn Thị Thu Hậu, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi đồng 2 cho biết: Tế bào mỡ có thể tiết ra được một số hóa chất có tính chất như hormon (kích thích tố leptin). Vậy nên, nếu trẻ béo phì lại có quá nhiều các mô mỡ, thì có thể dẫn đến nguy cơ dậy thì sớm cũng cao hơn trẻ khác đồng trang lứa.
Sữa có thể gây béo phì và thừa cân
Theo TS.BS Nguyễn Thị Thu Hậu, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi đồng 2 thì: Đối với trẻ dưới 1 tuổi, sữa sẽ là thức ăn chủ yếu, rất nhiều dinh dưỡng. Sau đó trên 1 tuổi, trẻ vẫn cần duy trì 400-500ml sữa hoặc chế phẩm sữa mỗi ngày, để đảm bảo đủ canxi giúp trẻ phát triển chiều cao tốt nhất có thể.
Nếu trẻ bước sang 2 tuổi tức là lúc này, cấu trúc não đạt 80% so với người lớn vì vậy nên nhu cầu về chất béo không cần nhiều như trước. Tuy nhiên, nếu lúc này phụ huynh vẫn cho trẻ uống sữa nguyên kem, sữa nhiều đường với số lượng lớn sẽ dẫn đến tình trạng trẻ bị dư cân, béo phì.
Bác sĩ Thu Hậu cho rằng, vấn đề không phải do sữa mà lo do chúng ta chưa biết cách cho trẻ uống sữa như thế nào.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ em bú sữa mẹ có thể ít béo phì hơn các trẻ được sử dụng sữa công thức. Nguyên nhân là bởi, trong sữa mẹ có lượng đạm thấp và chúng đều là các đạm quý giá. Tuy nhiên, đối với sữa bò thì khác hoàn toàn, lượng đạm trong sữa bò quá cao nên có thể dẫn đến tình trạng trẻ tăng cân nhanh và nhạy cảm hơn với việc tích mỡ về sau.
Bên cạnh đó, đối với các trẻ sinh non thiếu tháng, bắt buộc phải nuôi bằng sữa có độ đạm cao cũng có mặt trái là nguy cơ béo phì cao hơn trẻ được nuôi bằng sữa mẹ.
Cha mẹ thường băn khoăn rằng sữa, thịt gia súc có chứa hormone tăng trưởng có thể gây ra tình trạng dậy thì sớm ở trẻ. Sự thật thì Bác sĩ Huỳnh Thị Vũ Quỳnh nhấn mạnh, đây là quan niệm sai lầm. Hormone dậy thì là hormon sinh dục, bản chất là hormon steroid. Trong khi đó, bản chất của hormon tăng trưởng là protein (peptit), khi đi vào dạ dày, sẽ cắt ra thành các axit amin. Vậy nên không có mối liên quan giữa hormon tăng trưởng và dậy thì sớm.
Nên sử dụng sữa cho trẻ béo phì, trẻ dậy thì sớm như thế nào?
Các cha mẹ cần lưu ý không nên cắt khẩu phần sữa khi trẻ béo phì hay dậy thì sớm mà vẫn cần đảm bảo trẻ được cung cấp đủ hàm lượng canxi cần thiết để phát triển chiều cao, thể chất. Để bảo vệ sức khỏe của trẻ tốt hơn thì cha mẹ có thể thay sữa béo bằng sữa nguyên kem và trẻ em béo phì có thể sử dụng sữa tách béo và ít đường.
Ngoài ra, để kiểm soát cân nặng của trẻ cần cắt nguồn năng lượng từ các loại thức ăn như đồ ăn vặt, bánh kẹo, nước ngọt, da gà, da heo, đồ chiên, đồ ăn nhanh…
Tình trạng béo phì, dậy thì sớm cần được thăm khám, chẩn đoán sớm tại các bệnh viện đẻ bác sĩ theo dõi và có biện pháp can thiệp sớm nhất có thể. Từ đó, giúp bé nhanh chóng được kiểm soát cân nặng và phát triển bình thường như bạn bè đồng trang lứa.
Nguồn: Tổng hợp
