Con người dần già đi, đó là quy luật tự nhiên, nhưng có thể áp dụng một số biện pháp giữ gìn sức khỏe, bao gồm cả việc dùng thuốc có thể làm chậm lão hóa, dự phòng bệnh tật, kéo dài tuổi thọ…
Một số vị thuốc điển hình làm chậm lão hóa có thể phân ra 4 nhóm sau đây:
1. Nhóm chống oxy hóa giúp làm chậm lão hóa của cơ thể
Chậm lão hóa là mong ước của con người vì lão hóa là điều không thể tránh khỏi nên việc làm chậm lão hóa luôn được con người quan tâm, nghiên cứu, tìm hiểu và dần cải thiện nó.
Quá trình oxy hóa của cơ thể tạo ra các gốc tự do, đẩy mạnh quá trình lão hóa và làm phát sinh các bệnh lý ở tuổi trung niên và người cao tuổi cụ thể như các bệnh tim mạch, ung thư, suy giảm miễn dịch hay quá mẫn miễn dịch…
Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh rằng các vị thuốc đông y như hà thủ ô, nhân sâm, linh chi, đan sâm, bổ cốt toái, hoàng tinh, kỷ tử, hoài sơn, đương quy… có tác dụng chống lại gốc tự do, làm chậm lão hóa.
2. Nhóm cải thiện công năng nội tiết giúp làm chậm lão hóa
Trong quá trình già hóa, hệ thống nội tiết của cơ thể cũng trở nên suy thoái về cấu trúc và chức năng. Sự biến đổi này không diễn ra đồng thời và đồng tốc. Bắt đầu sớm nhất là thoái triển tuyến ức, sau đó đến tuyến sinh dục rồi tuyến giáp, cuối cùng là tuyến yên và thượng thận.
Dễ thấy nhất là biến đổi ở thời kì mãn kinh, mãn dục. Nếu thời kì này diễn ra không bình thường thì rối loạn thần kinh nội tiết sẽ tạo điều kiện cho sự phát sinh và phát triển một số bệnh như tăng huyết áp, vữa xơ động mạch, loãng xương…
Các công trình nghiên cứu khoa học đã chứng minh nhiều vị thuốc đông y như nhân sâm, hoàng kỳ, ngũ gia bì, hà thủ ô, đỗ trọng, nhục thung dung, bổ cốt toái, dâm dương hoắc, đông trùng hạ thảo… đều có tác dụng làm chậm lão hóa, cải thiện công năng của các tuyến nội tiết, đặc biệt là hệ trục dưới đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận.
Bản thân một số hoạt chất có trong các vị thuốc này có tác dụng tương tự như nội tiết tố vỏ thượng thận. Nhờ đó mà chúng có tác dụng điều tiết sự rối loạn hoặc suy thoái của các tuyến nội tiết, góp phần phòng làm chậm lão hóa.
3. Nhóm điều tiết công năng miễn dịch giúp làm chậm lão hóa
Quá trình lão hóa và tình trạng rối loạn miễn dịch có quan hệ với nhau rất mật thiết. Biểu hiện của sự rối loạn này là miễn dịch tế bào suy giảm, miễn dịch dịch thể sút kém và phát sinh tình trạng tự miễn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự xuất hiện nhiều loại bệnh, đặc biệt là bệnh nhiễm khuẩn, bệnh tự miễn và ung thư.
Các vị thuốc đông y tác động lên hệ miễn dịch theo ba hướng: Tăng cường miễn dịch (như nhân sâm, hoàng kỳ, hoài sơn, hoàng tinh, linh chi, ngân nhĩ – mộc nhĩ trắng, kỷ tử, ngũ gia bì, dâm dương hoắc, đông trùng hạ thảo…); ức chế đáp ứng miễn dịch (như thanh cao, xuyên khung, đại táo… ) và điều tiết miễn dịch (như đại hoàng, đương quy, tam thất, đỗ trọng…).
Vị thuốc đỗ trọng điều tiết hệ miễn dịch giúp làm chậm lão hóa.
4. Nhóm tác dụng toàn thân (công năng của các tạng phủ) giúp làm chậm lão hóa
Có thể nói lão hóa là một quá trình diễn ra ở nhiều nơi và ở nhiều mức độ khác nhau từ mức phân tử, tế bào, tổ chức, cơ quan, hệ thống đến toàn bộ cơ thể. Tuy nhiên, các tạng phủ không già cùng một lúc và với tốc độ khác nhau. Bởi vậy, vấn đề lựa chọn hợp lý và cải thiện công năng các tạng phủ một cách đầy đủ, có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm mục đích phòng chống bệnh tật, nâng cao sức khỏe và kéo dài tuổi thọ. Hay nói cách khác là làm chậm lão hóa.
Tùy theo đặc tính của từng vị thuốc mà tác dụng làm chậm lão hóa, cải thiện công năng các tạng phủ cũng có những điểm khác nhau. Ví như nhân sâm, thạch xương bồ, bạch linh… có tác dụng cải thiện chuyển hóa của tổ chức não, làm tăng khả năng ghi nhớ và lập lại trạng thái thăng bằng giữa hưng phấn và ức chế… giúp làm chậm lão hóa.
Đan sâm và tam thất lại có sở trường trong việc nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống tim mạch, làm tăng sức chịu đựng của tế bào cơ tim trong điều kiện thiếu oxy cải thiện cung lượng tim, làm giảm sức cản ngoại vi và ức chế quá trình ngưng tập tiểu cầu, rất có lợi cho việc phòng chống các bệnh tim mạch.
Trên đây là những vị thuốc tiêu biểu có công dụng làm chậm lão hóa, dự phòng bệnh tật, kéo dài tuổi thọ. Bạn đọc có thể đến các phòng khám Đông y uy tín để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.
Tuy nhiên chưa có một loại thuốc nào có thể nghịch chuyển được quá trình già hóa của cơ thể, do đó bên cạnh việc dùng thuốc, cần coi trọng đời sống tinh thần, vận động phù hợp, ăn uống lành mạnh… đó mới chính là biện pháp tổng hợp làm chậm quá trình lão hóa.
